Λαζώτης

Από τους ξεχασμένους χορούς της Κρήτης του οποίου η μελωδία είναι ακόμη πασίγνωστη, αλλά εξαιτίας της άγνοιας πολλών νέων χορεύεται όλο και σπανιότερα. Χορεύονταν σε ολόκληρη την Κρήτη. 

Ο χορός δεν έχει κρητικές ρίζες. Οι ρίζες του είναι ποντιακές. Για το πως επικράτησε στην Κρήτη υπάρχει η παρακάτω ερμηνεία.

Κατά τους Βαλκανικούς πολέμους και με την έναρξη του 1ου Παγκοσμίου πολέμου πήρε μέρος στους αγώνες ένα σύνταγμα Κρητικών αποτελούμενο από 3.000 άντρες. Την εποχή αυτή αρχίζει και ο εκπατρισμός των Ποντίων οι οποίοι αρχίζουν να κατεβαίνουν προς τη Βαλκανική. Για να αποφεύγουν τους Τούρκους άλλαζαν αμφίεση και για να αναγνωρίζονται ύστερα μεταξύ τους έλεγαν τη φράση «η Ελλάς ζει».

Οι Κρητικοί λοιπόν που βρίσκονταν στη Βόρεια Ελλάδα σε κάποια στρατόπεδα άκουσαν το συνθηματικό αυτό των Ποντίων αλλά λόγω της ποντιακής προφοράς το συγκράτησαν ως μια λέξη «Λαζί» και γι ‘ αυτό και τους είπαν « Λαζούς». Όταν τους είδαν να χορεύουν θαύμασαν ένα χορό τους και επηρεασμένοι από αυτόν δημιούργησαν ένα άλλο τον οποίο ονόμασαν «Λαζώτη» αφού τον εμπνεύστηκαν από τους Λαζούς.

Μετά το τέλος του πολέμου οι Κρητικοί που σώθηκαν, γυρίζοντας έφεραν μαζί τους και το «Λαζώτη» στην Κρήτη.

Άλλη εκδοχή τον θέλει να έρχεται στην Κρήτη από τους Λάζους, (λαός της περιοχής του Εύξεινου πόντου) κατά τον 18ο αιώνα λόγω μεταναστευτικών ρευμάτων.

Είναι χορός που σε ξεσηκώνει και συνήθιζαν να τον χορεύουν τις απόκριες. Χορεύεται από άντρες και γυναίκες πιασμένους από τις παλάμες με λυγισμένους τους αγκώνες στο ύψος των ώμων.