Ζάικο

Το "Ζάικο" είναι χορός και μελωδία της κεντρικής Μακεδονίας.

"Ζάικο" στην ντόπια διάλεκτο του νομού Πέλλας σημαίνει "λαγός" - είναι λέξη γνωστή σε όλες σχεδόν τις σλάβικες γλώσσες της Βαλκανικής. 

Είναι χορός γνωστός σε μεγάλο μέρος της κεντρικής Μακεδονίας, τόσο στην περιοχή της Αλμωπίας, των Γιαννιτσών και της Έδεσσας, όσο και στο νομό Κιλκίς αλλά και στα χωριά του κάμπου της Νάουσας. 

Είναι ανδρικός χορός που διαδόθηκε στην περιοχή την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα. Χορός πολεμιστών που χόρευαν με τα όπλα ζωσμένα στην πλάτη και κατά τη διάρκεια του χορού εκπυρσοκροτούσαν. 

Τον συναντούμε σε πολλά χωριά να χορεύεται ως "Ράμνα", περίπου με τη μορφή του χορού "Ζάραμο" δηλαδή. Με τον ιδιαίτερο τρόπο που συναντάται σήμερα στα χορευτικά φαίνεται πως σε ελάχιστα χωριά συναντιόταν. 

Η μελωδία ήταν καθαρά οργανική και σε μία πρώτη φάση, φαίνεται πως κατά κάποιον τρόπο αποτελούσε απομίμηση του κυνηγιού του λαγού (κάτι αντίστοιχο απαντάται και στη Θράκη με το όνομα "Λαΐσιος"). 

Οι στίχοι "Ζάικο Κουκουράικο", δημιουργήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες από επώνυμο στιχουγό στη γείτονα χώρα (ΠΓΔΜ), χωρίς να αποτελούν ούτε εκεί γνήσιο στοιχείο παράδοσης και μέσω κάποιων δικών μας συλλόγων εισήχθησαν σε γλέντια της Μακεδονίας, χωρίς κατ' ουσίαν να αποτελούν τοπική μας παράδοση. Ο χορός είναι σκωπτικός και το τραγούδι διηγείται τα παθήματα του λαγού που πήγαινε για γαμπρός.