Συρτός (Χανιώτικος)

Είναι ίσως ο πιο δημοφιλής χορός σήμερα στην Κρήτη. Λέγεται και Σερτός, Χανιώτικος ή Χανιώτης καθώς η διάδοση και η γέννησή του  με τη μορφή που τον συναντάμε σήμερα έγινε στο νομό Χανίων και ειδικότερα στην επαρχία Κισσάμου γι’αυτό θα τον ακούσουμε και Κισσαμίτικο. 

Αποκαλείται επίσης και «χορός της αγάπης». Σερτός ή συρτός ονομάζεται γιατί τα πόδια του χορευτή σέρνονται στο έδαφος χωρίς να χάσουν την επαφή τους με τη γη την οποία οι Κρητικοί λάτρεψαν ως θεά.

Ο χορός ήταν και είναι ιεροτελεστικός. Ο πρώτος που σέρνει κάνει τα τσαλίμια του σεμνά και με δεξιοτεχνία αλλά ποτέ με εναέρια πετάγματα και ακροβατικά. Ο δεύτερος ακολουθεί και συμμετέχει στα τσαλίμια του πρώτου, ενώ οι άλλοι απλώς ακολουθούν περπατώντας μέχρι να έρθει η σειρά τους να πιάσουν κι αυτοί πρώτοι στην καφαλή του χορού. 

Στο ξεκίνημά του ο χορός ήταν καθαρά ανδρικός. Στις μέρες μας η αυστηρή δομή του χορού έχει χαθεί. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες πιασμένοι από τις παλάμες στο ύψος των ώμων και με πλήθος φιγούρες ξένες προς τα πατήματα και το νόημα του χορού. Σήμερα μάλιστα θεωρείται ότι έχει αντικαταστήσει το Σιγανό και έχει πάρει τη θέση του ως Χορού της Νύφης.