Τα ξύλα

"Τα ξύλα" είναι ένας από τους πιο δημοφιλής χορούς της Λέσβου. 

Πρωτοπαίχτηκε στην Αγιάσο της Λέσβου το 1878 κατά τη διάρκεια της κατασκευής του πρώτου μηχανοκίνητου ελαιοτριβείου και συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια της κατασκευής της στέγης. Τα ξύλα προέρχονταν από το κοντινό δάσος και μεταφέρονταν πάνω στους ώμους πολλών ανθρώπων. Ο τότε Τούρκος πασάς και επικεφαλής του έργου Οσμάν Πασάς ενθουσιάστηκε από αυτή την ευχάριστη και ρυθμική πατινάδα, η οποία ήταν παραγωγική για τους εργάτες καθώς τους βοηθούσε να συντονίσουν καλύτερα τα βήματά τους αλλά και να δημιουργηθεί κέφι και ενθουσιασμός.

Συναντάται ακόμη και με την ονομασία "Ταμπάνια" ή "Τσάμια" καθώς έτσι αποκαλούνται τα χοντρά ξύλα που τοποθετούνται στη στέγη στη Λέσβο και στα τουρκικά ως taban και çam που σημαίνει σανίδα και πεύκο αντίστοιχα. 

Ο σκοπός κρατά από πολύ μακριά. Παρ'όλα αυτά, έγινε ευρύτατα γνωστός μέσω του Αγιασώτη Νίκου Καλαϊτζή, γνωστό σαν "Μπινταγιάλα".

Ο Διονυσόπουλος, στο έργο του "Λέσβος Αιολίς" αναφέρει πως ο ρυθμός του είναι τετράσημος. Απαντάται επίσης και στον Καύκασο με το όνομα Çeçen kizi (= Τσετσένα κόρη) με βάση τον σπουδαίο Τούρκο μουσικό Cemil Bey, ο οποίος χρησιμοποιούσε κυρίως μικρασιάτικους σκοπούς για τις συνθέσεις του. Μια παραλλαγή του σκοπού βρίσκουμε και στην Πρέβεζα με όνομα "Πλεύρα". Την προπολεμική εποχή, στην Αγιάσο, λεγόταν "Κιούρτικο" δηλαδή κούρδικο (Κιούρτ= κούρδος στα τούρκικα).

Ο σκοπός είναι χαρούμενος και μερακλήδικος. Είναι αργός συρτός που γυρίζει σε μπάλο. Χορευόταν κυρίως από οικογένειες. Λέγεται πως το σημερινό άκουσμά του δεν αποτελεί ακριβή τήρηση του πρωτότυπου καθώς οι ντόπιοι προσέθεσαν τα δικά τους χαρακτηριστικά και ιδιώματα, όπως γίνεται συνήθως στους χορούς και στα τραγούδια.

Η τούρκικη εκτέλεση:

Η πρεβεζιάνικη εκτέλεση: